Merho (Rob Merhottein)

“Geef mijn belastinggeld aan de zorg- en cultuursector”

De Kiekeboes, wie kent ze niet. Waar wist je ook dat de allereerste publicatie van Rob Merhottein (beter bekend als Merho) er eentje was in een blad van de congregatie Broeders van Liefde? Nu, zoveel jaren later, blikt hij in Dichtbij terug op zijn kinderdroom, de jeugd van tegenwoordig, het geheim van een goed huwelijk en bijna 50 jaar geestelijk vaderschap: “Nu ik 70+ ben, wil ik graag wat afbouwen. Maar ik heb het moeilijk om De Kiekeboes los te laten.”

Redactie: Nikkie Steyaert, fotografie: Károly Effenberger

Er verschijnt een melding op de computer: Merho zit in de wachtruimte. Ik keek er naar uit hem in levende lijve te ontmoeten, maar de tweede golf van corona gooide roet in het eten. Twee dagen voor onze afspraak kondigde de veiligheidsraad extra maatregelen aan. Antwerpen, de zwaarst getroffen regio in België en thuisbasis van Merho, ging in lockdown. We grijpen dus terug naar Zoom, maar Merho lijkt daar weinig problemen mee te hebben. “Vooruitgang en technologie hebben mij nooit afgeschrikt. Gedurende mijn carrière is een groot deel van mijn werkproces gedigitaliseerd. Het heeft de kwaliteit van De Kiekeboes enkel verbeterd, dus hoe kan ik er dan tegen zijn?”

Dichtbij: Je hebt al een lange carrière achter de rug. Was striptekenaar worden altijd je droom?

Merho: “Als kleine jongen verkondigde ik aan iedereen dat ik striptekenaar ging worden. De meeste mensen in mijn omgeving lachten dit weg, maar er was één persoon die er altijd in geloofde: broeder Jaak Meylaers. Hij was mijn wiskundeleerkracht in het college Sint-Eduardus in Merksem, een school van de Broeders van Liefde. Hij kon prachtig tekenen, ik heb in mijn huis zelfs nog een illustratie van hem liggen. Maar als broeder had hij andere verplichtingen en tekenen is nooit meer geworden dan een hobby. Maar die gedeelde passie was wel het fundament van onze vriendschap en hij heeft mijn droom altijd gesteund. Zo heeft hij de publicatie van mijn eerste stripje Zoz en Zef geregeld, in het blad ‘jong Caritas’ van de congregatie Broeders van Liefde. Na mijn schoolcarrière ben ik hem wat uit het oog verloren, tot ik enkele jaren geleden ontdekte dat hij niet zo ver woonde van waar ik op dat moment leefde. We begonnen elkaar terug op te zoeken, tot hij door een val moest verhuizen naar Zelzate, een stuk verder uit de buurt. Ik nam me vaak voor daar eens langs te gaan, maar er kwam telkens iets tussen. Plots kreeg ik het nieuws dat hij was overleden (broeder Jaak Meylaers overleed in 2019 op 98-jarige leeftijd, n.v.d.r.). Ik heb geen afscheid kunnen nemen, dat vind ik nog steeds heel spijtig.”

Vlees en bloed

Dichtbij: Zoz en Zef was je eerste publicatie, maar ‘De Kiekeboes’ zorgden voor je grote doorbraak. Na meer dan 4 decennia geestelijk vaderschap, raak je hen niet beu?

Merho: “Zoals ik het zie, heb ik van mijn hobby mijn beroep gemaakt. Er zijn natuurlijk momenten waar ik het wel even gehad heb met De Kiekeboes, maar die duren nooit lang. Het kan frustrerend zijn als je weken met een scenario in je hoofd zit, en je het niet goed krijgt. Dat kan me echt wakker houden. Maar de euforie wanneer het allemaal op zijn plaats valt, overstemt alles. Ik probeer het voor mezelf wel steeds vernieuwend en uitdagend te houden, bijvoorbeeld door de actualiteit te betrekken of nieuwe nevenkarakters te verzinnen. Ik heb me met De Kiekeboes nooit verveeld. Ze hebben ook een lange weg afgelegd. De hele reeks is ontstaan uit een pop met een kaal hoofd en een grote snor, die ik ontworpen heb voor het poppentheater van mijn broer. Stapsgewijs kwam de hele familie Kiekeboe tot leven en tot op vandaag zijn ze een heel belangrijk deel van mezelf. Ik steek veel van mijn eigen persoonlijkheid in de personages. Vrienden vertellen me wel eens hoeveel ik lijk op Marcel Kiekeboe.

Voor mij zijn De Kiekeboes mensen van vlees en bloed, met hun eigen willetje, gedachten en dromen

Dichtbij: Je ziet de stripfiguren dus een beetje als echte mensen…

Merho: “Absoluut. Voor mij zijn de personages mensen van vlees en bloed, met hun eigen willetje, gedachten en dromen. Als ik aan een strip werk, kruip ik ook echt in de huid van het karakter, zoals een acteur in een rol. Ik ken de personages door en door. Nu ik 70+ ben, heb ik beslist een beetje af te bouwen, maar ik heb het moeilijk om de regie uit handen te geven. Ik werk samen met scenaristen en andere tekenaars, maar ik betrap me erop dat ik soms denk: ‘Dat zou Fanny nooit zeggen.’ Dan moet ik haar conversatie herschrijven naar haar manier van praten. Het is moeilijk om De Kiekeboes los te laten. Ik heb in het verleden overwogen om de reeks stop te zetten, wanneer ik er niet meer ben. Maar daar ben ik op teruggekomen. Ze hebben nog te veel te vertellen.”

Preutsheid

Dichtbij: Fanny blijft voor eeuwig jong. Hoe denk je over de jeugd van tegenwoordig?

Merho: “De Kiekeboes zijn geboren in een ander tijdperk, dat valt op als je terugkijkt naar de oudere albums. Fanny blijft inderdaad eeuwig jong, maar dat betekent niet dat ze als persoon niet groeit of evolueert. Ze is oorspronkelijk een kind van de jaren ’70. In het begin van de reeks fladdert ze van de ene jongen naar de andere, heel typisch voor die tijdsgeest en de seksuele revolutie. Alles kon en alles mocht. De jeugd van tegenwoordig wil meer settelen. Het huisje-boompje-beestje-gevoel is zeer hard aanwezig. Er heerst vandaag ook een soort van preutsheid onder de mensen. Waar ik vroeger gerust een streepje naakt in de strips mocht steken, kan dat vandaag niet meer door de beugel. Wat ik wel herkenbaar vind in de jeugd van toen en nu, is hun drang om zich te laten horen. De jeugd komt op straat om te protesteren tegen milieuvervuiling, racisme en gelijkheid. Dat kan ik alleen maar toejuichen. De keerzijde is dat vandaag alles zo politiek correct moet zijn. Ik moet opletten met wat ik teken en schrijf of welke grapjes ik maak, zodat ik niemand tegen de borst stoot. In een van mijn recentere strips steek ik er de draak mee. Op die manier gebruik ik die frustraties op een nuttige manier (lacht).”

Dichtbij: Je bent zelf 72 jaar. Hoe sta je tegenover ouder worden?

Merho: “Ouder worden schrikt mij niet af, je kan er toch niet aan ontsnappen. Dat is volgens mij ook het mooie eraan: als je het geluk hebt ouder te mogen worden, is het is een eerlijk proces. Arm of rijk, iedereen gelijk voor de wet. Ik merk wel dat ik met ouder worden meer rust gevonden heb. De drive om altijd de beste te zijn, het onderste uit de kan te halen en de druk die daarmee gepaard gaat, is verdwenen. Ik ben dankbaar dat ik gezond ben en ik hou me nog bezig met de Kiekeboes omdat ik dat leuk vind, niet omdat het moet. Dat is een hele andere manier van leven. Als er dan toch iets is dat ik vervelend vind aan ouder worden, is dat het feit dat ik niet weet hoe de maatschappij nog zal evolueren. In welke wereld zullen mijn kleinkinderen oud worden? Ik zou graag een glimp van de toekomst opvangen, vooral uit nieuwsgierigheid. Als ik kijk naar hoeveel de wereld is veranderd gedurende mijn leven… Als we vandaag 50 jaar vooruit in de tijd zouden springen, denk ik dat we ons ogen zouden uitkijken! Ik vind het heel moeilijk me voor te stellen hoe het er zal uitzien. Ik wou dat ik het wist.”

Dichtbij: Heb je nog bepaalde dromen voor De Kiekeboes?

Merho: “Ik ben op zich heel trots op wat De Kiekeboes allemaal al bereikt hebben. Vroeger koesterde ik de stiekeme droom dat de strip internationaal zou doorbreken, maar die ambitie heb ik nu niet meer. De stripmarkt is door de jaren heen gekrompen, en het genre varieert ook in verschillende landen. De humor uit De Kiekeboes zou het in Frankrijk bijvoorbeeld niet goed doen. Maar als ik nog één iets zou willen verwezenlijken voor de reeks, is het een eigen televisieserie met humor die ook volwassen aanspreekt. Een beetje zoals The Simpsons, maar dan in 3D animatie. Allerhande televisieplannen hebben ooit wel op tafel gelegen, maar het project is nooit van de grond gekomen. Ik hoop dat ik dat nog mag meemaken.”

Huwelijk

Dichtbij: Jij woont in Antwerpen, een broeihaard van coronabesmettingen. Hoe ervaar jij de crisis?

Merho: “Ik ben geboren in 1948. Mijn ouders hebben zowel de eerste als de tweede wereldoorlog meegemaakt, ik geen van beide. Momenteel vechten we tegen een onzichtbare vijand, ik zie COVID-19 dan ook een beetje als een kleine wereldoorlog: de angst, de maatregelen, de onzekerheid, de vrijheidsbeperking… Maar ik ga niet klagen: ik zit lekker warm binnen met voldoende eten en drinken. Ik voel mij ook niet zo beperkt in mijn vrijheid. Ik denk dat het voor de jeugd een stuk moeilijker is. Door corona heb ik wel een hernieuwd respect voor al de mensen uit de zorg die er dag in dag uit staan om anderen te helpen. Deze crisis heeft opnieuw bewezen hoe belangrijk deze mensen zijn en ik hoop dat de overheid dat zal onthouden bij hun volgende besparingsronde. Ik leef ook mee met de artiesten van deze tijd. De cultuursector stond al onder druk en corona doet er nog een schepje bovenop. Mensen moeten hun creatieve dromen kunnen najagen, maar de politiek beschouwt cultuur teveel als een ondergeschoven kind. Terwijl cultuur in deze moeilijke tijden even noodzakelijk is als voetbal. Maar het ontbreekt de cultuursector duidelijk aan het juiste lobbywerk. Ik vind het jammer dat het zo steeds moet gaan. Ik heb het geluk dat ik als stripmaker goed mijn brood verdien, en ik heb geen probleem met het betalen van belastingen. Maar als het kon, zou ik graag zelf voor een deel beslissen waar mijn belastinggeld naartoe gaat: de zorg- en cultuursector. Maar zo zijn er wel nog meer zaken die ik op politiek vlak graag anders zou zien.”

Dichtbij: laten we het daar even over hebben…

Merho: “De Belgische politiek is momenteel een beschamende vertoning, en dat is voor mij nog een understatement. Zelfs in deze crisis slaagt men er niet in het partijpolitieke gekibbel te overschrijden. We missen duidelijk staatsmanschap. In een land als China zou dat niet voorkomen, kijk maar naar hoe zij gereageerd hebben op de coronacrisis. Moet er een nieuw ziekenhuis gebouwd worden? Het zal er bij wijze van spreken de volgende dag al staan. Bij ons zouden daar maanden aan overleg aan vooraf gaan. Ik zeg niet dat een totalitair regime de oplossing is natuurlijk. Ooit hoorde ik van een vriend die in China op reis was voor zaken dat hij tijdens de pauze van een meeting naar de website van Het Laatste Nieuws surfte om de voetbaluitslag te bekijken. Het hele gebouw zat plots zonder internet omdat iemand een buitenlandse nieuwssite had bezocht. Dat willen we dus ook niet! Maar wat meer doortastendheid zou voor mij wel mogen, zeker in tijden van crisis.”

Dichtbij: Zullen we de coronacrisis terugvinden in een nieuw Kiekeboe-album?

Merho: “Die vraag krijg ik de laatste tijd wel vaker. Een virus dat de wereld teistert… dat komt vaak terug in films en er is ook al veel over geschreven. Het is dus zeker geen nieuw gegeven. En een Kiekeboe-editie waar de familie in quarantaine zit, dat zou ook maar saai zijn! Ik ben dus niet van plan corona in een volgend album te verwerken. Het duurt sowieso ook 3 à 4 maanden voor een strip klaar is, en er zijn al albums gepland tot eind 2021. Het is moeilijk te voorspellen hoe de coronasituatie zich verder zal ontwikkelen. Liever haal ik mijn inspiratie uit andere actuele hangijzers, of uit situaties die ik meemaak in mijn persoonlijke leven.”

Mensen uit mijn generatie stapten in het huwelijk met het gedachtengoed ‘in goede en slechte dagen’. Nu heerst eerder de ingesteldheid ‘zolang het goed gaat

Dichtbij: Een thema dat we wel mogen verwachten in je nieuwste album ‘Blauwblauw’, is relatieproblemen. Jij bent 46 jaar getrouwd, wat is jullie geheim?

Merho: “Elkaar accepteren zoals je bent, zowel de mooie als de minder mooie kantjes. Mensen van mijn generatie stapten in het huwelijk met het gedachtengoed ‘in goede en slechte dagen’. Nu geven koppels soms te snel op. Ze stappen in een relatie met de ingesteldheid dat het blijft duren, zolang het goed gaat. Versta me niet verkeerd, ik ben niet tegen scheiden. Ik vind het schrijnend dat mensen vroeger vaak verplicht bij elkaar moesten blijven, gewoon omdat het zo hoorde en scheiden taboe was. Als je echt niet meer gelukkig bent, moet het mogelijk zijn elkaar los te laten. Maar aan een relatie moet je blijven werken. Ik ben heel gelukkig met mijn vrouw en ik weet dat zij voor mij enkele opofferingen heeft moeten maken. In mijn hoofd ben ik namelijk altijd bezig met De Kiekeboes. Alles dat er rond mij heen gebeurt, is een potentieel scenario. Niet iedereen kan daar mee om. Bij sommige striptekenaars betekent dat soms het einde van hun huwelijk. Maar ik heb geluk, misschien ook omdat ik mijn gezin heb kunnen betrekken bij De Kiekeboes. Mijn vrouw is namelijk jarenlang verantwoordelijk geweest voor het inkleuren van de strips, en nu ze wat afbouwt, heeft mijn dochter deze taak overgenomen. De Kiekeboes zijn een beetje onze tweede familie geworden.”

 

Wie is?

Merho (Rob Merhottein)

• Rob (72) studeerde Toegepaste Grafiek aan het Sint-Lucasinstituut in Brussel en is een gekende striptekenaar.
• Samen met zijn vrouw Ria woont hij in Brasschaat.
• Hij heeft een dochter Ine (43) en 2 kleinkinderen: Mette (16) en Finn (13)
• Hij houdt van fietsen, etentjes, cultuur en op reis gaan.