Dossier: hoe bereikbaar ben jij?
Dossier bereikbaarheid
Hoe bereikbaar ben jij?
Sinds de doorbraak van de smartphone in pakweg de jaren ’10 van deze eeuw, zijn we steeds bereikbaarder geworden en dat via alle mogelijke kanalen. De coronacrisis zorgde er bovendien voor dat de grens tussen werk en privé soms uit balans raakte. We maakten kennis met preteaching, Zoomvergaderingen en online therapiesessies. Dichtbij polste bij enkele collega’s hoe zij overleven in de online jungle en ging via een bevraging na hoe bereikbaar de medewerkers van Broeders van Liefde zijn op en naast het werk.
Redactie: Nikkie Steyaert & Veerle Frissen |illustratie: Benus
Theo Compernolle, neuropsychiater en auteur van het boek ‘Ontketen je brein’ stelt dat voortdurende bereikbaarheid in onze digitale wereld een groot effect heeft op ons brein en onze mentale toestand. Ontdek op welke manier in de volgende 5 tegenstellingen.
1 Reflectie versus reflex
Volgens Compernolle is ons brein slechts in staat om 1 taak tegelijkertijd af te handelen en is multitasking een hardnekkige mythe. In plaats van
te multitasken wisselen we in realiteit voortdurend van taak. Dat gaat ten koste van ons reflecterende brein en laat ons amper toe om ons diep te
concentreren op 1 specifieke taak. Wanneer we tussendoor een telefoontje of mail beantwoorden of een collega helpen met een vraag, lijkt dit misschien alsof we heel productief bezig zijn, maar zijn we dat in feite niet. Voor deze tussendoortjes gebruiken we immers ons reflexbrein, dat haaks
staat op ons reflecterende brein. Dit geldt nog meer voor ‘digital natives’ die opgegroeid zijn met technologie en gewoon zijn aan een leven online vol met prikkels. Denk maar aan tieners die vergroeid lijken met hun smartphone. Reflectie en diep nadenken vergen veel van ons brein. Wanneer we echter voortdurend online zijn, wordt enkel ons reflexbrein geprikkeld.
2 Papier versus scherm
Wat voor jonge mensen geldt, is evengoed van belang voor volwassenen. Wanneer we iets willen leren en onthouden, gebeurt dat best
grondig en dus offline. Het gesprokkelde lezen op een computer of smartphone hoort er niet bij. Lezen op papier is beter dan van een scherm omdat we dan analyseren, synthetiseren, associëren en creatief denken. Hetzelfde principe werkt wanneer we notities maken op papier. Het schrijven leidt tot een beter begrip en betere memorisatie.
3 Werk versus privé
Voor de mobiele telefoon was er niet veel nodig om de grens tussen werk en privé te scheiden. Nu wordt die grens steeds dunner. Theo Compernolle stelt dat de vraag daarmee niet is of het schakelen tussen werk en privé goed of slecht is, maar eerder of je het onder controle hebt of het je laat overkomen. Was het een bewuste beslissing of ben je erin verzeild geraakt zonder het echt te willen?
4 Snelheid versus efficiëntie
Soms is de informatie die op ons afkomt, ongevraagd. Het probleem met voortdurend online zijn, is dat er overbelasting ontstaat. Het creëert achtergrondstress die ons werk ondermijnt, ons minder creatief maakt en mentaal uitput. Volgens Theo Compernolle is het bijvoorbeeld heel ongezond om van medewerkers te verwachten dat ze zo snel mogelijk hun e-mails beantwoorden. Niet enkel omdat er tijd nodig is om na te denken over de inhoud en het bijbehorende antwoord en men het dus best even laat rusten, maar ook omdat we door elke inkomende e-mail onderbroken worden in een taak waaraan we geconcentreerd aan het werken zijn. De cijfers liegen er niet om. De hele dag onze inbox laten openstaan, maakt ons 4x minder efficiënt.
5 Mentale bereikbaarheid versus bewuste pauzes
Hyperverbonden mensen nemen onvoldoende breinpauzes. Ze zijn ook tijdens hun koffiepauze, lunch, op het toilet, tijdens een vergadering, onderweg naar huis en/of tijdens het spelen met de kinderen nog steeds bezig met hun telefoon, tablet of laptop. Ze blijven onafgebroken mentaal bereikbaar, wat tot chronische stress leidt. Gun je hersenen ook een pauze, zodat ze alle binnenkomende informatie goed kunnen verwerken. Werknemers zijn gelukkiger als ze ervoor kunnen kiezen om op bepaalde momenten van de dag ongestoord te kunnen werken en op andere momenten bewust contact kunnen zoeken met collega’s voor een informele babbel of een verzoek. Op die manier neemt ons brein een pauze. Managementprofessor Frederik Anseel houdt vast aan het idee van werkplekken waar collega’s elkaar kunnen ontmoeten en face to face samenwerken, ook in coronatijden. Technologie kan immers nooit het echte menselijke contact vervangen.
Maar liefst 1193 mensen vulden de enquête in over (digitale) bereikbaarheid. We vroegen
aan jullie welke collega een goede werk-privébalans heeft en kwamen uit bij Michael en
Liesbeth. Ze deden voor Dichtbij uit de doeken hoe zij de balans in de juiste schaal houden.
Liesbeth Kemp
Om een gezonde werk-privébalans te houden, stel ik prioriteiten
“Als afdelingshoofd zorg ik voor de coördinatie en de planning van de werkroosters, het verlof en de opleidingen van 40 medewerkers in de vaste nachtdienst. Ik ben hun eerste aanspreekpunt en vind het dan ook zeer belangrijk om altijd bereikbaar te zijn, ook na mijn werkuren. Mijn werkmails
komen toe op mijn smartphone, zo kan ik ze gemakkelijk raadplegen en problemen snel opvolgen. Die (digitale) bereikbaarheid hoort een beetje bij de job, ik heb er geen problemen mee. In mijn vakantie zal ik zelfs verkiezen mijn mails een beetje op te volgen, zodat ik up to date blijf.”
Prioriteiten
“Om een gezonde werk-privébalans te houden, stel ik wel prioriteiten. Als ik na de werkuren een mailtje krijg en het probleem is niet hoogdringend, dan zal ik dit oplossen wanneer mijn kinderen bijvoorbeeld in bed liggen. Dringende zaken, zoals iemand die last minute ziek valt, neem ik natuurlijk meteen op. Ik communiceer dan ook duidelijk naar mijn gezin dat ik iets moet oplossen en ook mijn team hou ik op de hoogte. Alles draait om goede
communicatie: welke problemen zijn al van de baan, wat moet ik nog doen, … Het geeft mij rust dat iedereen duidelijk weet waar ik mee bezig ben.”
Transparant
“Naast prioriteren, hecht ik ook veel belang aan open communicatie. Zo hangt mijn werkschema op in huis en kan mijn team in Dropbox mijn agenda raadplegen. Als ik dan even niet antwoord, weten ze dat dit is omdat ik in vergadering ben, verlof heb, of omdat ik slaap na
een nachtdienst. Ik heb daarnaast duidelijke afspraken met mijn team: verlofaanvragen sturen ze via mail, bij ziekte sturen ze mij een sms of
bellen ze me op. Zo behoud ik het overzicht. Ik heb liever niet dat ze me contacteren via Messenger of WhatsApp, dat zijn eerder kanalen voor mijn man en kinderen. Voor hen ben ik natuurlijk ook altijd bereikbaar. Als het dringend is, zal ik aan mijn gezin prioriteit verlenen. Dat is het fijne aan mijn team: zij kunnen op mij rekenen, maar ik ook op hen. Wanneer ik niet beschikbaar ben, staan zij voor mij klaar om zaken over te nemen.”
Wie is?
Liesbeth Kemp
- Liesbeth (41) woont met haar
man in Aalst, samen met haar 3
kinderen en 3 pluskinderen. - Ze is afdelingshoofd van de
nachtdienst in PC Dr. Guislain. - Liesbeth houdt van fietsen,
wandelen, tuinieren en tijd
doorbrengen met haar gezin.
Michael Twumberina
foto: Leyla Hesna
Elke dag is weekend
“Ik werk om te leven, ik leef niet om te werken”, steekt Michael van wal aan de telefoon. “Het klinkt misschien cliché, maar volgens mij is dat het geheim van een goede werkprivébalans. Voor mij is het elke dag weekend, met het enige verschil dat je op een weekdag ook 8 uur moet werken. Dit betekent dat ik niet snel een sociale activiteit na de werkuren zal afzeggen, enkel en alleen omdat ik de volgende dag moet werken of omdat ik een drukke dag gehad heb. Ik kan net mijn batterijen opladen door gezellig iets te gaan eten of drinken of eens af te spreken met vrienden. Al ga ik niet over mijn eigen grenzen. Als ik echt heel moe ben, dan kies ik ervoor om thuis te blijven en vroeg te slapen, maar dat is meer omdat ik zorg wil dragen voor mijn fysieke en mentale gezondheid.”
Passie
Of hij het werk makkelijk kan loslaten? “Absoluut. In zeldzame gevallen neem ik eens een probleem met een cliënt mee naar huis, maar ik ga daar zeker geen uur over tobben. Ik zou eerder even probleemgericht nadenken, om het dan te laten rusten. Ik heb ook een hele grote passie naast het werk: muziek. Dat zorgt automatisch voor een goede balans. Ik ben er in mijn privéleven zoveel mee bezig dat er weinig tijd overblijft om dan ook nog eens met het werk bezig te zijn.” (lacht)
Online
“Door corona kan ik niet op festivals spelen, maar gelukkig zijn er online veel mogelijkheden om live sets uit te zenden. Op dat vlak komt het digitale zeker van pas. In een werkgerelateerde context heb ik wel bepaalde regels omtrent digitale bereikbaarheid: als cliënten mij toevoegen op Facebook zal ik dat altijd weigeren. Ik heb bovendien mijn privacyinstellingen aangepast zodat ze mij minder makkelijk kunnen vinden. Wanneer ik cliënten tegenkom in het echte leven, sla ik natuurlijk wel een babbeltje, maar ik heb er geen nood aan dat ze online alles over mijn privéleven kunnen volgen. Ook werkmails komen niet toe op mijn gsm: als ik dan na de uren iets zou zien passeren over een cliënt, zou het me alleen maar stress bezorgen, terwijl ik er op dat moment weinig aan kan doen. Maar op mijn werk verwachten ze ook niet dat ik na de uren of in mijn verlofperiode bereikbaar ben. Integendeel, ze waken er net over dat we een gezonde balans houden.”
Wie is?
Michael Twumberina
- Michael (30) is verpleegkundige in Multiversum op de afdeling Cadenza3.
Daar werkt hij met cliënten met een verslaving gecombineerd met een
persoonlijkheidsstoornis. - Hij woont samen met zijn vriendin in Boechout en heeft een grote passie voor
muziek (dj). - Michael voetbalt met een collega en is een grote Lierse fan.
Weetjes
- Alleen al het zien van een melding
op onze smartphone, zonder erop te
reageren, heeft een negatieve invloed
op onze concentratie, creativiteit en
probleemoplossend vermogen. - Een onderzoek onder 2 miljoen
e-mailgebruikers wees uit dat mails
gemiddeld binnen de 2 minuten
beantwoord worden. Ondertussen
zijn we het allen gewend om onze
mail heel snel beantwoord te weten.
De reactietijd is erg kort, snelle
technologie zorgt voor een andere,
snellere manier van communiceren,
waardoor we minder over onze reacties
nadenken.
Bron: Tanya Goodin: Off. Verbeter je leven met een
digitale detox.
Tips op vakantie
- Kies hoe bereikbaar je wil zijn op vakantie.
Communiceer en stem de verwachtingen af
met je werk- en privé-omgeving. - Installeer een duidelijke out of office, activeer
hem enkele dagen voor je vakantie en laat
hem eindigen na je eerste werkdag. Stel een
voicemail in. - Plan je eerste werkdag na je verlof als
‘bijbeendag’. - Geniet van je vakantie. Als je toch mails
bijhoudt, verwerk enkel de meest relevante.
