Manu Mussen

Je moet sterk in je schoenen staan

Deze zomer werd de redactie van Dichtbij getipt over een nieuwe afdeling van OC Sint-Ferdinand: Origo. Sinds oktober 2020 verblijven er 8 volwassenen met een verstandelijke beperking en een hechtingsproblematiek of andere gedrags- of emotionele problemen. Teamcoördinator Manu Mussen: “De doelgroep houdt je constant een spiegel voor; dat vergt een hoge dosis zelfhantering en een ijzersterk team.”

Redactie: Nikkie Steyaert, fotografie: Boumediene Belbachir

Sint-Truiden, het is een eindje van Gent en de GPS heeft het moeilijk met het lokaliseren van de ingang van Origo. Na een kleine zoektocht rijden we de parking op. We bellen aan bij een nieuw gebouw en al snel duikt er in de gang een man op. Manu, de teamcoördinator van dienst, begroet ons hartelijk en begeleidt ons naar een vergaderzaaltje. Wanneer we plaatsnemen, valt hij met de deur in huis: “Origo is een nieuwe afdeling voor volwassenen met een verstandelijke beperking én een hechtingsproblematiek of andere gedrags- of emotionele problemen. Bij sommige komt daar nog een forensische problematiek bij. Het is dus geen gemakkelijke doelgroep. We zijn opgestart in oktober 2020 en dat ging niet van een leien dakje. Gelukkig hebben we ondertussen onze draai gevonden en loopt de werking nu prima.”

Prikkelarm

Een deel van de cliënten die in Origo verblijven, kende Manu al van voor hij als teamcoördinator aan de slag ging, want ze zijn overgekomen van de afdeling ‘Limes’ van OC Sint-Ferdinand, waar hij voorheen werkte als begeleider. “In Origo werken we met een veel strakker schema voor de cliënten, omdat we zoveel mogelijk prikkels willen wegnemen. Onze doelgroep kan niet om met ruis, het brengt hen snel uit balans. Het zijn volwassenen met een zeer laag empathisch vermogen. Ondanks het feit dat we hier werken met 2 groepen van maximum 5 cliënten, kan je niet spreken van een leefgroep. De cliënten zijn onderling allemaal heel verschillend en sociaal-emotioneel niet in staat om samen te leven. Ze vragen echt zorg op maat.”

Begeleiden

“Die zorg op maat is vooral een kwestie van de cliënten leren lezen en aanvoelen”, gaat Manu verder. “Ontdekken wat ze leuk vinden en goed luisteren naar wat ze willen en nodig hebben. Uiteindelijk zijn ze vooral op zoek naar een zinvol bestaan, naar eigenwaarde. Ze willen de touwtjes van hun leven zelf in handen houden en het is aan ons om hen hierbij zo goed mogelijk te begeleiden. Het is zeker niet de bedoeling om ‘boven’ de cliënten te staan en hen zaken op te leggen. We proberen eerder naast hen te staan en hen te adviseren, te ondersteunen en soms tot nadenken te zetten. Al gaat het nu over het plaatsen van een coronavaccin, het kopen van een nieuwe computer of het verliezen van gewicht voor een operatie; de beslissing moet uit de cliënt komen.”

“Onze cliënten hebben in hun leven al veel begeleiders zien komen en gaan. Onbewust gaan ze je testen. Daar moet je tegen kunnen”

Duwen

Het geluid van een stofzuiger in de gang onderbreekt ons gesprek. Manu staat op en sluit zachtjes de deur. “Als je in Origo wil werken, moet je sterk in je schoenen staan. Een hoge dosis zelfhantering is enorm belangrijk. Door de lage sociaal-emotionele ontwikkeling van de cliënten kunnen ze soms heel bot reageren. Het zijn mensen die geen gemakkelijke jeugd hebben gehad en al vaak een honderdtal begeleiders hebben zien komen en gaan. Ze gaan je dus echt testen. Als ze enige twijfel bespeuren, gaan ze duwen tot je wankelt, en dan nog eens tot je omvalt. Dat is niet expres, maar eerder vanuit een overlevingsdrang. Wat moeten ze met een begeleider die niet overeind blijft tijdens moeilijke momenten? De manier waarop je hier mee omgaat, is cruciaal. Als je hier goed op reageert, zal je de cliënt beetje per beetje zien groeien. Ze beseffen dat je er bent, dat je naar hen luistert en dat je rekening met hen houdt. Zo bouw je een professionele band op. Een emotionele band zal je echter niet krijgen, dat is realiteit. De cliënten zullen je namelijk nooit helemaal toelaten. Door hun verleden en hechtingsproblematiek moet er altijd een bepaald evenwicht zijn in afstand-nabijheid. Je kan het beste van jezelf geven, alles doen voor een cliënt en toch – op momenten dat ze het zelf niet aankunnen en je te dichtbij komt – keihard weggeduwd worden. Dat is soms pijnlijk, maar je leert er ook veel uit: de cliënten houden je een spiegel voor en verplichten je om te reflecteren over jezelf. Die zelfkennis neem je mee in je dagelijks leven, het maakt je sterker als persoon.”

Zelfzorg

Manu valt even stil en neemt een slokje water. Buiten zijn een aantal medewerkers houten picknicktafels aan het afspuiten, ter voorbereiding van een BBQ. “Een werkdag verloopt nooit precies zoals gepland, maar als ik kan zeggen dat ik mijn best gedaan heb, dan zie ik dat als een geslaagde dag. En als er eens iets niet zo goed ging, dan kan ik dat ook loslaten. Ik laat mezelf nog toe om tijdens de autorit naar huis een aantal zaken op een rijtje te zetten, maar eenmaal thuis, draai ik de knop om. Je moet jezelf de kans geven om je batterijen op te laden. Binnen het team praten we daar ook veel over. Durven aangeven wat niet goed gaat, wat je geraakt heeft, waar je mee zit… Die open communicatie vind ik enorm belangrijk. We hebben wekelijks een teamvergadering en iedere dag tussen 13.00 en 14.00 uur hebben wij een teamoverleg. Dat zijn veel uren, maar ik geloof dat dat noodzakelijk is om als een sterk team te functioneren.”

Vormingen

Een client tikt op de ruit en zwaait naar Manu. Hij lacht en doet teken dat hij in gesprek is. “Soms mis ik het wel een beetje dat ik niet meer zoveel met de client bezig ben, of toch niet rechtstreeks. Ik ben 30 jaar begeleider geweest, maar vanuit mij nieuwe functie als teamcoördinator moet ik de cliënten een beetje loslaten. ik spring soms wel eens bij als begeleider, om de voeling met de cliënt te houden, maar mijn focus ligt nu vooral op het team en hoe ik hen het best kan begeleiden. Zo maak ik de uurroosters en kijk ik welke vormingen en trainingen de medewerkers nodig hebben om de best mogelijke zorg te kunnen verlenen aan de cliënt. Ook doe ik de eindgesprekken met sollicitanten, vooral om te kijken of de persoon in het team zou passen en voldoende zelfhantering en zelfzorg bezit om hier te kunnen meedraaien. Ik vind het een boeiende job, ik hou van de uitdaging en het takenpakket is heel gevarieerd.”

“Aangezien we een nieuwe afdeling zijn, kan het volledige team nog mee vorm geven aan de uitbouw van Origo. Elke medewerker kan zijn of haar persoonlijke stempel drukken”

Stempel

Manu beklemtoont dat hij overleg en samenspraak hoog in het vaandel draagt. “We werken samen aan een resultaat. Aangezien we een nieuwe afdeling zijn, kan het volledige team nog mee vorm geven aan de uitbouw van Origo. Elke medewerker kan zijn of haar persoonlijke stempel drukken. Daar halen we allemaal veel voldoening uit. Ook werken we hier zo weinig mogelijk met regels en afspraken en meer met visies en kaders. Dat geeft meer vrijheid en zorgt ervoor dat je als begeleider jezelf kan zijn, ook in de manier waarop je cliënten begeleidt en ondersteunt.”

Toekomst

De fotograaf is ondertussen gearriveerd en maakt alvast een paar sfeerbeelden, terwijl wij het gesprek afronden. “Ik geloof dat we klaar zijn voor het volgende level van professionalisering”, vertelt Manu nog terwijl we samen richting uitgang lopen. “We werken voor een groot stuk met de methodiek SEO (sociaal-emotionele ontwikkeling), de pedagogische visie van Haim Omer rond geweldloos verzet en de methodiek ‘kwaliteit van bestaan’. Ik geloof dat we onze cliënten in de toekomst nog meer kunnen laten deelnemen aan de maatschappij, ondanks hun beperking. Een klein concert of een uurtje karten zou moeten lukken. Door de rust en structuur die ze in Origo ervaren, zijn cliënten sneller in staat om af en toe voor een korte periode een extra prikkel te verdragen. Daarna breng je hen terug naar hun veilige haven. Zo’n activiteiten vergen wel veel planning en investering, want per cliënt heb je een begeleider nodig om alles in goede banen te leiden. Maar ik geloof dat we op die manier de zorg voor de cliënt nog beter kunnen maken,” besluit Manu terwijl hij de deur voor ons openhoudt. “Die optimale zorg is uiteindelijk waar we ons elke dag opnieuw 100% voor smijten.”

Wie is Manu Mussen?

 

 

 

 

 

 

 

• Manu (51) studeerde bijzondere jeugdzorg en was dertig jaar actief als begeleider. Vandaag is hij teamcoördinator in Origo (OC Sint-Ferdinand) in Sint-Truiden. Hij volgt momenteel een A1-opleiding aan de UCLL in Hasselt. Volgend jaar studeert hij af.
• Hij woont in Nieuwerkerken, samen met zijn partner Lies Bessemans en hun kinderen Mats (8) en Jaro (13).
• Manu is een groot muziek- en festivalliefhebber. Hij miste nog nooit een editie van Pukkelpop.

Sint-Ferdinand Lummen

• Bij Sint-Ferdinand in Lummen werken de domeinen onderwijs en welzijn geïntegreerd samen. De voorziening beschikt inmiddels over 125 jaar ervaring.
• Sint-Ferdinand biedt een breed zorg- en onderwijsaanbod aan voor kinderen, jongeren en volwassenen met een (verstandelijke) beperking, autismespectrumstoornissen (ASS) en/of gedrags- en emotionele problemen in de regio’s Lummen, Leopoldsburg, Hasselt, Sint-Truiden en Tessenderlo. Zo is er het orthopedagogisch centrum voor kinderen, jongeren en volwassenen met een verstandelijke beperking en/of gedrags- en/of emotionele problemen (Lummen, Leopoldsburg, Hasselt, Sint-Truiden).
• Daarnaast biedt Sint-Ferdinand lager onderwijs op maat aan bij De Blinker (Lummen) en buitengewoon secundair onderwijs voor de opleidingsvormen 1, 3 en 4 (OV1, OV3, OV4) bij Secundaire Scholen Sint-Ferdinand (Lummen , Leopoldsburg, Tessenderlo).